Dit blog is als artikel op de opiniepagina van het Nederlands Dagblad verschenen op dinsdag 1 november 2022.
Inmiddels zijn velen reeds over haar heen gevallen en is het initiatief ingetrokken. Burgemeester Femke Halsema van Amsterdam zocht steun voor een positieve verklaring van geloofsgemeenschappen, dat zij graag alle ruimte geven aan de leden van de LHBTI gemeenschap. Alleen tot haar grote treurnis hapten verschillende moskeeën niet. Wellicht doordat zij het inhoudelijk een brug te ver vonden, wellicht doordat zij het merkwaardig vonden dat juist zij als eersten werden gevraagd. Rabbijn Lody van der Kamp betoogde dat eenzelfde reactie – misschien nog feller – gevonden zou worden, wanneer de vraag eerst bij synagogen neergelegd zou worden. En hier kunnen we er de veronderstelling aan toevoegen dat de kerken aan het rechter spectrum van het protestantisme wellicht ook niet zouden staan te springen.
Wat is het toch een merkwaardig uitgangspunt! Voor het goede doel – denk ook aan de regenboogaanvoerders-armband van de voetballers en het afknippen van andervrouws haarlok om aandacht te vragen voor de onderdrukte vrouwen in Iran – morele druk op anderen uitoefenen om mee te doen. Vanzelfsprekend zijn het allemaal prachtige initiatieven. Maar tegelijkertijd laat het ook vooral zien: wij zijn geweldig, wij weten hoe het hoort en wij nodigen anderen graag uit om net zo verlicht te zijn als wij. Dus waar het uitgangspunt eerst tolerantie is ten opzichte van een minderheidsgroep, is men intolerant tegen een andere minderheidsgroep!
Bij al deze prachtige pogingen wordt voorbijgegaan aan wat de essentie is van tolerantie: iets ondergaan of iets voort laten bestaan, waar je eigenlijk niet zo gemakkelijk mee kunt leven. Je hoeft niet mild en betrokken te zijn, tegenover mensen met wie je het eens bent! Daarmee begint tolerantie altijd bij jezelf. Kijk in je eigen spiegel en vraag je af of er geen dingen zijn waar jij wat aan kunt bijdragen. Als jij er niet mee kunt leven, dat anderen niet hetzelfde vinden als jij, ben je zelf minstens zo intolerant!
Ik kom zelf uit de Remonstrantse Broederschap, een kerkgenootschap dat ontstaan is vanuit de onderdrukking door het strenge calvinisme in de zeventiende eeuw. Orthodoxe calvinisten wilden in de Nederlandse protestantse kerk geen ruimte maken voor gelovigen met een iets andere kijk op de uitverkiezingsleer. Kwaadschiks hebben wij geleerd wat de waarde van tolerantie is. De voorgangers van Halsema gaven ons de ruimte om in een schuilkerk (thans: De Rode Hoed) samen te komen, maar dwong de andersdenkenden niet om een band om de arm te dragen of om een verklaring te tekenen. Nu vinden wij Remonstranten onszelf heel verlicht en ruimdenkend. Had iedereen maar diezelfde mooie standpunten als wij: je schrijft je eigen geloofsbelijdenis, vrouwen kunnen al meer dan 100 jaar bij ons predikant zijn en al meer dan 35 jaar lang kunnen homo’s bij ons trouwen. Natuurlijk geloven wij hierin. Maar ten diepste verloochenen we onszelf als we geen poging doen om begrip te hebben, voor mensen die een ander standpunt innemen omdat zij daar even nadrukkelijk in geloven, als wij in onze eigen standpunten.
Wie tolerant wil zijn, past het om ruimte aan anderen te laten voor hun visie. Denk aan kardinaal Eijk die – naar mijn mening – merkwaardige dingen over de menselijke seksualiteit zegt. Denk aan mensen die er (nog niet?) aan toe zijn, om een regenboog om hun arm te binden. Het enige wat je kunt doen, is zelf een voorbeeld zijn in de samenleving (en in de kerk). Hopelijk gaan mensen dan vanzelf zien, wat de waarde is van waar je voor staat.
Reactie plaatsen
Reacties